Praca operatora CNC może wiązać się z niebezpieczeństwem utraty życia lub zdrowia. Każdego roku media (TVN, Polsat) donoszą o kilku wypadkach osób pracujących przy realizacji usług frezowania CNC, w wyniku których operator lub osoba znajdująca się w pobliżu ucierpieli. Zdecydowana większość wypadków spowodowana jest nieprzestrzeganiem podstawowych zasad bezpieczeństwa pracy z frezarką CNC lub świadomym wyłączaniem zabezpieczeń maszyny.
Jakie niebezpieczeństwa mogę wystąpić podczas pracy z frezarką CNC?
Pęknięcie narzędzia – źle dobrane parametry obróbki, zużyte narzędzie lub wada fabryczna freza mogą spowodować, że frez podczas obróbki zostanie urwany. W takiej sytuacji istnieje niebezpieczeństwo, że wyleci on z duża prędkością z obszaru roboczego maszyny. By zapobiec niebezpieczeństwu tego wydarzenia, zawsze stosuj osłony ochronne maszyny.
Porażenie elektryczne może się zdarzyć, gdy jakiś podzespół elektroniczny frezarki zostanie uszkodzony. Może to spowodować niebezpieczeństwo pojawienia się wysokiego napięcia na elementach obudowy maszyny. Stosuj wyłączniki różnicowo-prądowe by ograniczyć to niebezpieczeństwo.
Urazy dłoni przy obsłudze narzędzia. W maszynach z ręczną wymianą narzędzia operator podaje narzędzie bezpośrednio do wrzeciona. Przed przystąpieniem do tej czynności należy za każdym razem sprawdzić czy wrzeciono faktycznie się zatrzymało. Niektóre frezarki CNC mają szczotkowe osłony w okolicach wrzeciona, które zasłaniają narzędzie i w takiej sytuacji nie można polegać tylko na wskazaniach obrotów zadanych maszyny zatem należy za każdym razem ustawić osłonę w takiej pozycji, by operator mógł gołym okiem stwierdzić, że frez się nie obraca. Poleganie tylko na wskazaniach elektronicznych przyrządów może prowadzić do tego, że operator złapie za frez w momencie gdy ten jeszcze się nie zatrzymał. Dodatkowo wszystkie operacje robione wokół wrzeciona operator powinien wykonywać bez założonych rękawic.
Uderzenie przypadkowym ruchem osi. Po skończonym dniu pracy operator powinien dokładnie wyczyścić pole robocze obrabiarki. W takiej sytuacji może on się znaleźć blisko ruchomych osi maszyny, gdy wtedy doszło by do przypadkowej zmiany pozycji której osi, maszyna mogła by uderzyć operatora. Zmiana pozycji osi mogła by być wywołana przez przypadkowe naciśniecie klawisza ruchu przez operatora lub osobę przechodzącą obok maszyny. By temu zapobiec czyszczenie maszyny powinno zostać wykonane jedynie gdy maszyna CNC jest wyłączona.
Jak to się dzieje, że na frezarkach CNC są wypadki?
Opisana poniżej sytuacja jest całkowicie niedopuszczalna.
Stworzony został program obróbki CNC przez programistę z niepoprawnymi parametrami frezowania, w wyniku tego podczas frezowania aluminium narzędzie często się obkleja i znaczne ilości zużytego materiału gromadzą się w obszarze pracy. Operator powinien w takiej sytuacji zatrzymać obróbkę, wyłączyć wrzeciono i usunąć błędnie nagromadzony materiał. Zamiast tego, by nie przerywać obróbki, operator zasłonił krańcówkę drzwi przednich, co umożliwia mu ich otwarcie podczas pracy maszyny. Poprzez otwarte drzwi operator próbuje usunąć nadmiar materiału podczas pracy maszyny. Taka postawa naraża operatora na utratę zdrowia i życia oraz na odpowiedzialność karną.
Elementy ochronne używane podczas pracy z frezarką CNC
Okulary ochronne – zapewniają ochronne oczu przed urazami mechanicznymi, powinny dokładnie dolegać do ciała.
Nauszniki – chronią słuch przed nadmiernym hałasem.
Osłony maszyny – chronią operatora i osoby postronne przed ewentualnymi usterkami maszyny, możliwym uderzeniem złamanego freza lub obrabianego materiału.
Blokady otwarcia drzwi – blokada powinna uniemożliwiać otwarcie drzwi gdy trwa obróbka, a jeśli to nastąpi to maszyna powinna wyłączyć obróbkę.
Obuwie ochronne – chronią operatora przed upuszczeniem przenoszonego materiału, elementów oprzyrządowania.
Instalacja elektryczna – musi zapewniać bezpieczeństwo przed porażeniem, które mogło by wystąpić w momencie usterki maszyny lub przebicia do obudowy.
Co zrobić gdy zdarzy się wypadek podczas obróbki skrawaniem
Jeśli jesteś świadkiem wypadku twoim obowiązkiem jest udzielić pomocy poszkodowanemu przy zachowaniu własnego bezpieczeństwa.
Zacznij od zadbania o swoje bezpieczeństwo. Wyłącz znajdujące się w pobliżu maszyny, upewnij się, że nie będziesz narażony na porażenie elektryczne i inne niebezpieczeństwa, sprawdź stan poszkodowanego, jego świadomość. Jeśli poszkodowany krwawi to postaraj się zatamować krwawienie. Powiadom służby ratunkowe i przełożonego. Poproś osoby w pobliżu by pomogły Ci w udzielaniu pomocy (wskaż dokładnie i jednoznacznie osobę, którą prosisz o pomoc).
Na co zwrócić uwagę przy codziennej pracy z maszyną?
Przeszkolenie operatora – maszyna CNC może być obsługiwana wyłącznie przez przeszkolonych w tym celu operatorów. Szkolenie powinno odbyć się pod okiem przedstawiciela producenta maszyny lub przez organ upoważniony do szkolenia osób na danym typie maszyny.
Przeglądy maszyny – wpływają na żywotność maszyny ale też pozwalają na wczesnym etapie wykryć tworzące się potencjalne niebezpieczeństwa np. poluzowane śruby które mogły by odpaść w późniejszym czasie podczas obróbki CNC.
Zabezpieczenia maszyny podnoszące bezpieczeństwo – Cyklicznie sprawdzaj poprawność działania zabezpieczeń maszyny typu przycisk awaryjny, krańcówki. Monitoruj stan osłon i wymieniaj te części, które uległy uszkodzeniu.
Odpowiedni ubiór ochronny – zawsze stosuj kompletny ubiór ochronny. Okulary ochronne pomogą zabezpieczyć oczy, wygłuszające słuchawki obniżą poziom hałasu, a obuwie zapobiegnie skutkom ewentualnego upuszczenia materiału. Dodatkowo zadbaj też czy szczególne cechy danej osoby nie będą ją narażały na niebezpieczeństwo dla przykładu operator frezarki CNC posiadający długie włosy może być narażony na ich wkręcenie się w ruchome elementy maszyny dlatego za każdym razem powinien je zabezpieczyć poprzez związanie i ułożenie pod nakryciem ochronnym głowy.